• Adaların Atları Platformu olarak İBB Şehir Bölge Planlama Müdürlüğü’nün hazırladığı Adalar İlçesi Strateji Belgesi ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı isimli taslak metni inceledik ve değerlendirdik. 04.03.2021 tarihinde İBB Şehir Bölge Planlama Müdürlüğü Adalar Katılımcı Planlama Ekibi ile yapılan toplantıda endişelerimizi, sorularımızı dile getirdik ve sonrasında değerlendirme metnimizi yetkililere ilettik.

İBB Şehir Bölge Planlama Müdürlüğü, Adalar İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı çalışmalarını yürütmektedir. Ekim 2019’da başlayan Katılımcı Planlama çalışmaları ile “İBB içi birimler ve Adalar Belediyesi ile görüşmeler yapılmış, katılımcı planlama süreçlerinin planın başlangıcından sonuna kadar her aşamada belirlenecek ilkeler, halkın talep ve beklentileri doğrultusunda şekillenmesi, plan kararlarının ortaklaşa oluşturulması amaçlanmıştır.“

8 Aralık 2020 de Adalar İlçesi Taslak Strateji Belgesi üzerindeki çalışmalar tamamlanmış ve paylaşıma açılmıştır. Bahsi geçen belge taslak niteliğinde olup her türlü geri-bildirim, düzeltme ve eleştiriye açıktır.

Biz Adalar’ın Atları Platformu olarak hazırlanan taslak metnini okuduk. Metnin atlarla ilgili olan kısımlarını inceledik. Hazırlanan taslakla ilgili sorularımız, endişelerimiz aşağıdadır:

1-Adalar’daki atların Adalar yaşamında gelecekteki yeri nedir?

2-Büyükada’da tam olarak kaç at vardır? Büyükada İSPARK Ahırları atlar için uygun şartlara sahip midir? Büyükada İSPARK Ahırları’nın yeterliliği ve buradaki atların her türlü ihtiyacı (barınma, beslenme, sağlık, hava alma, hareket etme v.s.) için bağımsız olarak hazırlanmış bir rapor var mıdır?

4- Büyükada İSPARK Ahırları’nda at sayısı için çok yetersiz olan padok alanı konusunda ne yapılması planlanmaktadır? Atların yeterince hareket edememesi, dışarıya çıkamaması taslak metinde bahsedilen hayvanlarla ilgili hassasiyet çerçevesi içinde değerlendirilerek, iyileştirme yapılması gündeme alınacak mıdır?

5-Atlar Adalar’ın kültürünün bir parçası ise Büyükada İSPARK Ahırları ziyarete edilebilir bir mekana mı dönüştürülecektir? Atlar ve insanların temas kurması ne şekilde sağlanacaktır?

6-Büyükada İSPARK Ahırları hazırlanmakta olan Nazım Planı içinde ne şekilde yer alacaktır? Yapılması planlanan değişiklikler ve ekler var mıdır?

7-Atlar konusunda sürdürülebilir bir proje planmakta mıdır? Planlanıyorsa süreç ne şekilde işleyecektir? Bu projeler nelerdir ve projeler için tasarlanacak mekanlar Nazım Planı içerisinde gösterilecek midir?

8-Burgazada ve Heybeliada’da yaşayan atların barınma ihtiyaçları hazırlanmakta olan Adalar Nazım Planı içinde ne şekilde yer alacaktır?

8-Adalar’ın UNESCO Kültür Miras Listesi ‘ne dahil edilmesi hususundan taslak metin içinde de bahsedilmektedir. Atlar Adalar kültürünün bir parçasıdır. Bu konu tıpkı somut kültürel varlıklar gibi ayrı bir başlık altında mı ele alınacaktır?

9-Taslak metin içinde “Ekoloji Odaklı Planlama” konu başlığı altında “Sorunlar” ve “Amaç” bölümlerinde atlara yer verilmemiştir. “Beklenti ve Talepler” kısmında ise atlardan çok kısa bir şekilde bahsedilmektedir: “Adadaki atların başka yerlere gönderilmesinin özellikle orman alanlarındaki yaşam döngüsünü olumsuz etkileyeceği yönünde düşünceler bulunmaktadır. Adaların ekolojisinin mevcut yapısına ve korunmasına ilişkin detaylı araştırma ve çalışmaların yapılması tüm dünyanın içinden geçtiği küresel iklim krizine karşı önlemlerin alınması da öne çıkan taleplerdir.”denmektedir.

Beklenti ve talepler karşısında çözüm önerisi nedir? Bu beklentiler sadece beklenti olarak mı kalacaktır, yoksa bu beklenti içinde olan Adalılar’a cevap verilecek midir?

10–“Ekoloji Odaklı Planlama” konu başlığı altında, özet şeklinde hazırlanan strateji başlıklarından (kutucuklar) birinde (EKJ-ST3-E4) “Adalar’daki atların geleceği için atların yaşam ve Adalar’ın koşulları açısından en uygun durumun değerlendirlerek ortak karar alınması.” denilmektedir. Burada Adalar’ın “koşulları açısından” ve “en uygun” şeklinde ifade edilen durumlar daha sonraki raporlarda mı ele alınacak ve netlik kazanacaktır?

11-“Sürdürülebilir Ulaşım ve Alt Yapı Sistemleri” konusunda,“Sorun” başlığı altında atlardan bahsedilmektedir. İlgili bölümde “Atların sağlığı ile ilgili endişelerin yanında atların Adalar’da yaşamaya devam etmeleriyle ilgili talepler gelmektedir. Bu kapsamda, ulaşım sisteminin değiştirilmiş olması ve bu yeni sistemin henüz yeterince tecrübe edilmemiş olmasından kaynaklı belirsizlikler devam etmekte, hareketliliğinin devamlılığının sağlanması için yapılan değişikliklerin bireysel akülü araçlara yönelik düzenlemeler de yapılarak devam etmesi beklenmektedir.” denmektedir. Burada bahsedilen belirsizlik nedir? Bu belirsizliğin giderilmesi Adalar’daki atlar için tehditler mi içermektedir? Adalar’ın ulaşım araçları ile ilgili bir kanun, bir karar var mıdır?

12-“Eşit ve Adaletli Sosyal Yaşam” konu başlığı altında, özet şeklinde hazırlanan strateji başlıklarından (kutucuklar) SYL-ST-6’da “Ada’da yaşayan atların sağlığının ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi için gerekli önlemlerin alınması. “ denmektedir. Aynı kutucuğun üst kısmında Adalar denirken atlarla ilgili kısımda neden Ada denmektedir. Bahsi geçen sadece Büyükada atları mıdır? Heybeliada ve Burgazada atlarının sağlığı ve yaşam koşulları ile ilgili önlem alınmasının düşünülmediği sonucuna mı varılmalıdır?

14-Kültür ve Turizm Bakanlığı V Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu (Karar Tarihi ve No 225.06.2013/1310 ) “İstanbul ili, Adalar ilçesinde fayton, yaya, bisiklet trafifine ilişkin; Adalar’ın tarihi ve turistik değeri göz önüne alındığında söz konusu alanın sit alanı olması ve Adalar’ın genel anlamda sit alanı ilan edilirken tarihi ve pitoresk yapısına dikkat çekilmesi taşınmaz kültür varlıklannın muhtelif olarak korunmasının yanl sıra Adalar’ın bütüncül olarak tarihi yapısının korunmasının esas olması Adalar’ın tescilli yapıları ile tarihi yapısının devamının sağlanması ve gelecek nesillere aktarılabilmesi amacıyla bir takım tedbirlerin alınması gerekmesi nedeniyle bütün yollann prensipte yaya olarak belirlendiğine, bu nedenle ilçenin kültürel kimliği ve diğer özelliklerinin korunmasının bir gereği olarak Adalar genelinde motorlu taşıt trafiği olamayacağına ve Adalar’ın bu önemli özelliği kısmı bile olsa bozulamayacağını” denmektedir. Bu kanun değiştirilmiş midir? İBB “Sürdürülebilir Ulaşım ve Alt Yapı Sistemleri” projelerini hangi kanunları esas alarak hazırlayacaktır?

15- Tüm planlamalar Adalar’ın sit alanı statüsüne uygun olarak mı yapılmaktadır?

16-Halkın talep ve beklentilerini de dikkate alarak hazırlanan bu çalışma Şeffaf Belediyecilik anlayışının bir örneği ise İBB’nin kamu adına satın aldığı 1170 at ve 270 fayton ile ne yaptığını, bu atların nerede olduğuna dair kamuya açıklama yapması projeye olan inancı pekiştirmez mi?

ADALAR İLÇESİ STRATEJİ BELGESİ VE KORUMA AMAÇLI NAZIM İMAR PLANI İÇİNDE ATLARLARDAN BAHSEDİLEN KISIMLAR
Bahsi geçen çalışmada PLANLAMA TEMALARI, STRATEJİLER VE EYLEMLER şu konu başlıkları altında toplanmaktadır:
· EKOLOJİ ODAKLI PLANLAMA
· KORUNAN VE YAŞAYAN KÜLTÜREL MİRAS
· AFET VE KRİZLERE DAYANIKLILIK
· SÜRDÜRÜLEBİLİR ULAŞIM VE ALTYAPI SİSTEMLERİ
· YAŞANABİLİR KENTSEL ÇEVRE
· EŞİT VE ADİL SOSYAL YAŞAM
· ÇEVRE VE YERELLİK ODAKLI TURİZM
· KENDİ KENDİNE YETEN EKONOMİ
Her konu başlığı sırasıyla “Sorunlar”, “Talepler ve Beklentiler”, “Amaç” alt başlıkları altında incelenmektedir.

132 sayfadan oluşan taslak içinde Adalar’da yaşayan atlarla ilgili bölümler şu şekildedir:

1. “Ekoloji Odaklı Planlama” konu başlığı altında “Sorunlar” ve “Amaç” bölümlerinde atlara yer verilmemiştir. “Beklenti ve Talepler” kısmında ise atlardan çok kısa bir şekilde bahsedilmektedir: “Adadaki atların başka yerlere gönderilmesinin özellikle orman alanlarındaki yaşam döngüsünü olumsuz etkileyeceği yönünde düşünceler bulunmaktadır. Adaların ekolojisinin mevcut yapısına ve korunmasına ilişkin detaylı araştırma ve çalışmaların yapılması tüm dünyanın içinden geçtiği küresel iklim krizine karşı önlemlerin alınması da öne çıkan taleplerdir.”
2. “Ekoloji Odaklı Planlama” konu başlığı altında, özet şeklinde hazırlanan strateji başlıklarından (kutucuklar) birinde (EKJ-ST3-E4) atlardan bahsedilmektedir.

3. “Sürdürülebilir Ulaşım ve Alt Yapı Sistemleri” konu başlığı altında faytonlardan söz edilmektedir. “Ana toplu ulaşım aracı olan faytonların 2020 Ocak ayında kaldırılması ve Temmuz 2020’den itibaren de toplu ulaşımın elektrikli otobüs ve taksilerle sağlanması kimi Adalılar tarafından eleştirilmekte kimi Adalılar tarafından ise olumlu karşılanmaktadır. Yıllar içinde faytonculuğa bağlı olarak Adalar ilçesinde at ve fayton sayısının artmış olması ahır ihtiyacı, mevsimlik seyisler, atların bakımı ve çalışma koşulları gibi pek çok sorunu beraberinde getirmiş, faytonlar kaldırılmadan önce 1300’den fazla olan at sayısı, kamulaştırma ve sahiplendirme işlemlerinden sonra 160 civarına düşmüştür. Kalan atların yaklaşık 130 tanesi İspark ahırlarında, yaklaşık 30 tanesi de sahipleriyle birlikte Adalar’da yaşamını sürdürmeye devam etmekte, atların sağlığı ile ilgili endişelerin yanında atların Adalar’da yaşamaya devam etmeleriyle ilgili talepler gelmektedir. Bu kapsamda, ulaşım sisteminin değiştirilmiş olması ve bu yeni sistemin henüz yeterince tecrübe edilmemiş olmasından kaynaklı belirsizlikler devam etmekte, hareketliliğinin devamlılığının sağlanması için yapılan değişikliklerin bireysel akülü araçlara yönelik düzenlemeler de yapılarak devam etmesi beklenmektedir.”
4. “Eşit ve Adil Sosyal Yaşam” konu başlığı altında, “Sorunlar” kısmında “Adalar’ın evcil hayvanlarının bakımı ve sağlığı için veteriner hizmetlerinde yetersizlikler olduğuna dair sorunlar belirtilmiş, atların yaşamı ve geleceğine ilişkin tedirginlikler dile getirilmiştir.” denmektedir. Bu sorun karşısında öneriler “Beklentiler ve Talepler” ve “Amaç” kısmında özetlenmiş, ancak aşağıda da görüleceği gibi bu iki başlık altında atlardan hiç söz edilmemiştir.
   “BEKLENTİ VE TALEPLER Sosyal yaşamın insanlar ev ölçeğinden başlayarak sokak, mahalle ve ada ölçeğinde ele alınması, bahçe kültürü, sokak ve mahalle ilişkileri, gündelik hayat, sayfiye yaşamı, yavaş yaşam biçimi gibi özelliklerinin göz önünde bulundurulması talep edilmektedir. Adalar’da insanlar, hayvanlar, bitkiler ve tüm canlıların uyum içinde yaşadığı ve bu yaşam biçiminin koruması beklenmektedir.”
   “AMAÇ Her adanın kendine özgü dinamiklerini ve ihtiyaçları dikkate alınarak, Adalar’ın yaz-kış yaşayan bir ilçe olabilmesi için sosyal yaşamın canlandırılması, Adalar’da kamusal alanlara, eğitim, sağlık, kültür tesislerine ve sosyal hizmetlere olan ihtiyacın karşılanması, başta dezavantajlı kesimler olmak üzere her kesim tarafından hizmetlere erişimin kolaylaştırılması ve toplumsal etkileşimin arttırılması amaçlanmaktadır.”
5. “Eşit ve Adaletli Sosyal Yaşam” konu başlığı altında, özet şeklinde hazırlanan strateji başlıklarından (kutucuklar) birinde atlardan bahsedilmektedir.